Dziesięć Wskazówek Dotyczących Rozwoju Empatii
Zachęcaj do nieskrępowanej zabawy lalkami i słuchaj
Podczas swobodnej zabawy dzieci chętnie dzielą się swoimi wrażeniami i przemyśleniami. Wczuj się w zabawę i zaoferuj różne lalki, by odkryć zainteresowania, zauważyć zmartwienia czy zidentyfikować obiekty niechęci dziecka.
Wyrażaj uczucia
Buduj „uczuciowy słownik pojęć" i nazywaj emocje: „Chyba jesteś zła”, „Wyglądasz na zdenerwowanego”. Pytaj o uczucia: „czy jesteś spięty, zmartwiony, szczęśliwy?”. Rozmawiaj z dzieckiem o emocjach. Pozwól mu okazywać i wyrażać swoje uczucia.
Nazywaj uczucia
Przygotuj na kartkach nazwy kilku podstawowych emocji, takich jak szczęście, smutek, strach czy zaskoczenie. Użyj fiszek do wspólnej zabawy, podczas której każdy członek rodziny losuje kartkę i prezentuje, bez użycia głosu, zapisany na niej rodzaj emocji.
Stosuj regułę dwóch dobrych zachowań
Wypróbuj regułę dwóch dobrych zachowań – „każdego dnia robimy lub okazujemy minimum dwa miłe, pozytywne zachowania”. Porozmawiaj z dzieckiem o tym, jak wygląda życzliwość (np. podzielenie się zabawką lub pomoc innej osobie). Zwróć uwagę na miłe gesty innych ludzi. Pochwal i wyraź uznanie, gdy Twoje dziecko tak się zachowa.
Pozwól dziecku opiekować się innymi
Szukaj odpowiednich dla wieku dziecka okazji, które pozwolą mu poprawić komuś nastrój lub pomóc, np. nakarmić domowego zwierzaka lub zanieść sąsiadowi ciastka. Małe dzieci mogą także odgrywać troskliwe zachowania wobec lalek.
Zachęcaj do działania. Pokazuj rolę dziecka, a nie zachowanie
Zachęcając dziecko do działania, używaj zwrotów, które stawiają dziecko w oczekiwanej roli, np. „czy będziesz pomocnikiem?”. Dzięki takiej zachęcie dziecko będzie bardziej zaangażowane i skłonne pomóc niż wówczas, gdy tylko pytasz „czy pomożesz?”. Jeśli chcesz, aby dziecko postrzegało siebie jako osobę troskliwą, pomóż mu postawić się w tej roli!
Poszerzaj horyzonty
Proponuj dziecku zabawę różnymi lalkami – o odmiennych kolorach skóry, wyglądzie, różnej płci lub z niepełnosprawnościami. Pomagaj dziecku odnajdować podobieństwa, a nie różnice.
Wprowadź szkatułkę uprzejmości
Przygotuj pudełko z otworem w górnej części i zachęcaj dziecko do gromadzenia w nim dobrych uczynków innych osób. Za każdym razem, gdy dziecko zauważy u kogoś z rodziny dobre zachowanie, może zapisać to na kartce lub narysować i podpisać imieniem tej osoby. Kartki wrzucajcie razem do pudełka uprzejmości.
Odgrywanie uprzejmości i empatii
Podczas wspólnej zabawy lalkami zadawaj pytania dotyczące odgrywanych scenek, by dowiedzieć się więcej o emocjach dziecka: „Co sprawia, że jest szczęśliwy?”, „Co może zrobić, jeśli jego przyjaciel jest smutny?”. Podczas zabawy inspiruj dziecko do okazywania życzliwości, troski i uprzejmości.
Wykorzystuj zabawki do nauki empatii
Zachęcaj dziecko do troski i roztaczania opieki nad zabawkami np. „Twój piesek wygląda na przestraszonego. Co możesz zrobić, by poczuł się bezpiecznie?”. Im częściej dziecko będzie ćwiczyło okazywanie empatii, tym większe prawdopodobieństwo, że przyswoi tę umiejętność.
