Jak wychować uprzejme dziecko: wskazówki ekspertki do rozwoju dzieci
Twój przedszkolak nie chce się dzielić? Zdarzyło mu się powiedzieć coś NAPRAWDĘ niegrzecznego (w dodatku głośno) o obcej osobie w sklepie? Wszyscy to przerabialiśmy. Jako mama i specjalistka od rozwoju dzieci mogę Ci powiedzieć, że Twój przedszkolak nie ma jeszcze wykształconej zdolności rozumienia punktu widzenia innych osób — mówi, co chce, i nie zawsze jest przy tym uprzejmy. Chętnie podzielę się też z Tobą kilkoma sposobami pracowania nad tym.
PRZECZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ PONIŻEJ
Nie masz czasu na czytanie? Obejrzyj ten film.
Dlaczego uprzejmość jest ważna dla dzieci?
Badania wykazują, że bycie uprzejmym może dawać dziecku poczucie przynależności, poprawiać jego samoocenę, rozwijać jego umiejętności społeczne, kształtować jego relacje i sprawiać, że jest szczęśliwsze. Mówiąc najprościej: zrobienie dla kogoś czegoś dobrego to świetne uczucie!
Wskazówki dotyczące kształtowania uprzejmości
Uprzejmość to dla małego dziecka strasznie złożone pojęcie. Empatia, perspektywa… od czego w ogóle zacząć? Właściwie możemy zacząć dokładnie od tego.
1. Pokaż maluchowi, czym jest uprzejmość.
Zamiast próbować wyjaśniać, czym jest uprzejmość, POKAŻ to. Wskazuj uprzejme zachowania, które zauważysz w książce, w telewizji, a nawet podczas zabawy. Bądź przykładem uprzejmości w domu i poza domem. Pamiętaj: to Ty jesteś najlepszym nauczycielem swojego dziecka!
2. Bądź dla malucha trenerem uprzejmości.
Pomóż dziecku osiągnąć sukces w tej ważnej kwestii, tworząc konkretne sytuacje sprzyjające byciu uprzejmym. Na przykład: „Twój brat uwielbia owoce. Myślę, że bardzo by się ucieszył, gdybyś się z nim podzieliła. To by było bardzo miłe z Twojej strony”! Sugeruj dostosowane do wieku dziecka gesty, które przedszkolak może samodzielnie wykonywać:
- uśmiech;
- komplement,
- narysowanie czegoś dla kogoś,
- mówienie „proszę” i „dziękuję”,
- podzielenie się ulubioną zabawką,
- poproszenie kolegi o wybranie gry,
- wpuszczenie kogoś na zjeżdżalnię przed sobą.
3. Ćwiczcie empatię poprzez odgrywanie scenek.
Jak wspomniałam, większość przedszkolaków nie rozumie jeszcze, jak ich słowa i działania wpływają na uczucia innych. Bawiąc się z dzieckiem, zachęcaj je do wykazywania empatii i perspektywicznego myślenia — na przykład pytaj, jak zdaniem malucha czuje się jego postać. („Ups! Twoja lalka nie chce się podzielić z koleżanką! Jak myślisz — jak koleżanka lalki się czuje? A jak się czuje Twoja lalka?”).
4. Nie szczędź pochwał.
Nagradzaj nawet najdrobniejsze oznaki uprzejmości ogromną pochwałą. „Bardzo Ci dziękuję, że podzieliłeś się puzzlami z kuzynem! To było bardzo miłe”. W ten sposób nie tylko wzmocnisz pożądany wzorzec zachowania, ale też pokażesz dziecku, że uprzejmość jest dla Ciebie ważna. A dodatkowo Twoja pochwała to również doskonały przykład uprzejmości.
Nietypowe wskazówki dotyczące uprzejmości
Oto kilka nieoczywistych wskazówek dotyczących uprzejmości:
1. Omawiaj — i doceniaj — różnice.
Zapewniaj dziecku możliwość przebywania w towarzystwie osób innych niż Ty i Twoja rodzina. Wybieraj treści i zabawki, które reprezentują różne kultury, poziomy sprawności, języki, płcie i rasy. Zachęcaj malucha do zadawania pytań. Odpowiadanie na nie sprzyja kształtowaniu akceptacji, empatii i — tak, także uprzejmości.
2. Pokazuj dziecku, jak być miłym dla siebie.
Afirmacja to potwierdzona naukowo metoda okazywania miłości do siebie, kreowania pozytywnego obrazu siebie i nabierania odporności psychicznej. Stwórz kolekcję stwierdzeń, które przedszkolak będzie mógł powtarzać każdego dnia, aby okazywać uprzejmość sobie samemu. Oto kilka przykładowych stwierdzeń, które możesz włączyć do codziennej rutyny na początek:
Jestem mądry!
Jestem dobrą koleżanką!
Jestem dobry w pomaganiu innym!
Troszczę się o innych!
Oznaki uprzejmości
Badania pokazują, że przedszkolaki są skupione na sobie, a ich pojmowanie perspektywy (innej niż ich własna) dopiero się rozwija. Jednak początkowe oznaki uprzejmości można zaobserwować już przed okresem przedszkolnym — maluch może na przykład sam z siebie przytulać innych albo mówić „proszę” i „dziękuję”.
W wieku około 3 lat dziecko może:
- dzielić się zabawkami i przyborami;
- zaczynać rozumieć, że potrafi kogoś uszczęśliwić, robiąc dla niego coś miłego.
Przed ukończeniem 4 lat dziecko może:
- przeprosić, gdy mu się o tym przypomni;
- szanować własność innych osób.
W wieku około 5 lat dziecko może:
- być uprzejme;
- mówić „kocham cię” i rozumieć, co to znaczy.
Subtelne przypomnienie: każde dziecko rozwija się we własnym tempie. To jest tylko ogólny harmonogram.
Kontrola rodzica
Bycie uprzejmym dla siebie jest ważne nie tylko dla dziecka, ale dla wszystkich ludzi. Powtórz więc za mną:
Jestem wspaniałym, kochającym rodzicem.
Robię dla mojego dziecka, co mogę.
Dziś będę dla siebie miła.
Uczenie uprzejmości wymaga mnóstwa cierpliwości. A szczerze mówiąc, bycie uprzejmym nie zawsze jest łatwe ani dla dorosłych, ani dla dzieci, prawda? Pamiętaj więc, by wkomponować w ten proces odrobinę uprzejmości dla siebie. Nie ma nic złego w tym, żeby czasem pokazać dziecku, że uprzejmość wobec kogoś sprawia Ci problem. Ćwiczcie uprzejmość wspólnie! A mówiąc o ćwiczeniu uprzejmości: dziękuję za przeczytanie mojego artykułu!
Z uśmiechem witaj każdy etap rozwoju dziecka
Powitaj radośniejsze rodzicielstwo. Jesteśmy tu, aby pomóc Ci w świętowaniu małych wielkich osiągnięć, odrzuceniu tego, co „powinno” się robić, i kultywowaniu pozytywnego nastawienia. Jesteśmy na to gotowi, bo mamy za sobą ponad 90 lat wspierania rodzin i w tym czasie zdążyliśmy nauczyć się, że rozwój przychodzi naturalnie, gdy kierunek wyznacza zabawa.
Dowiedz się więcej
Od zabawy w piratów do rozwiązywania problemów: jak zabawa w udawanie może ks...
Wyobraźnia i zabawa to nie tylko rozrywka, ale też brama do świata rozwijania...
Od histerii do przełomu: uwolnij potencjał emocjonalny swojego przedszkolaka
Przedszkolaki robią ogromne postępy rozwojowe. Stają się coraz bardziej samod...
