Kiedy dzieci zaczynają mówić? Pierwsze słowa – harmonogram i wskazówki
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt33d93f6ca81c032c/6563d398df428285c52eef0d/SmSt_Article05_MAIN_PHOTO_1918x1145px_PL.jpg)
To jedno z najczęstszych pytań, które słyszę, spotykając się z opiekunami w naszym Laboratorium Zabawy. Była to również jedna z kwestii, którymi sama najbardziej martwiłam się jako świeżo upieczona mama. „Kiedy moje maleństwo zacznie mówić”?
PRZECZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ PONIŻEJ
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
Nie masz czasu na czytanie? Obejrzyj ten film.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/bltf32bc555adf00621/64b9b03d1436883bd7a591f6/FirstWords_1920x1200Desktop.jpg)
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
Gdy zostałam mamą, niecierpliwie wyczekiwałam na dzień, w którym mój maluch wypowie swoje pierwsze „prawdziwe” słowa. Cóż… brzdąc nie zamierzał się spieszyć (teraz widzę, że to jest kompletnie w jego stylu). To doświadczenie sprawiło, że spojrzałam na temat z zupełnie nowej perspektywy, która stała się kluczowa dla mojej pracy z rodzinami: każde dziecko ma unikalną ścieżkę rozwoju, która prowadzi je do kolejnych etapów.
No więc w jakim wieku dzieci zaczynają mówić? Najkrótsza odpowiedź brzmi: gdy są na to gotowe. Ich umiejętności komunikacyjne zaczynają się od uśmiechów, chichotania, klaskania i gaworzenia. Dopiero potem przychodzi pora na słowa. Jednak czekając, aż maluch zacznie formułować pełne słowa, zdania i dłuższe wypowiedzi, możesz skorzystać z tych wskazówek, żeby już teraz wspomóc rozwój jego umiejętności językowych.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt19d5903377e30475/645e6f307cd325334fcecdd0/WaveBabyGreen_Smilestones_1918x266px.jpg)
Jak ułatwić dzieciom naukę mówienia: sposoby na rozpoczęcie rozmowy
Oto metody, które stosowałam zarówno podczas pracy z małymi gadułami w Laboratorium Zabawy, jak i wychowując własne dzieci. Wypróbuj je!
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt20b229b03a390e99/6470e9c786abb276a5e82fad/SmSt_Article05_1790x1023px_photo1_E4EFAB.jpg)
1. Na opowieści nigdy nie jest za wcześnie.
Nawet jeśli dziecko początkowo nie rozumie, co mówisz, czytanie pozwala mu się oswoić z językiem. Wskazuj obrazki w książce i nazywaj je. Jeśli są tam zwierzątka, naśladuj ich odgłosy! Ilustracje i ciekawe dźwięki zwiększają zainteresowanie malucha i dostarczają mu radości.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt8b08e8f610b91a43/6470e9c7c5da5420c0b8933f/SmSt_Article05_1790x1023px_photo2c.jpg)
2. Śpiewaj, rymuj, a nawet tańcz.
Muzyka to doskonały sposób wprowadzania nowych słów. Maluchy uwielbiają proste rymowanki i wspólne śpiewanie, a powtarzanie utrwala im najważniejsze słowa i wyrażenia. Muzyka pozwala też wprowadzić element ruchu – w naszym domu często skończyło się to rodzinnymi tańcami na całego!
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blta38547f6b0ddc3ab/6470e9c720efde8b94a5393c/SmSt_Article05_1790x1023px_photo3_E4EFAB.jpg)
3. Bawcie się zabawkami, które ukazują świat w rozmiarze dziecka.
Zabawki, które przypominają znajome przedmioty i miejsca – figurki zwierząt i osób oraz zestawy – pomagają dzieciom poznawać koncepcje występujące w prawdziwym świecie, a także stymulują je do zabawy w naśladowanie.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blte00d408bc1f2aa74/6470e9c78429a078ad8c54f2/SmSt_Article05_1790x1023px_photo4_E4EFAB.jpg)
4. Opowiadaj, co się dzieje, i nazywaj wszystko wokół.
Mów do dziecka i nazywaj przedmioty, których używacie w codziennych czynnościach: „Czas wsiąść do auta mamy”. „Czas się ubrać. Włóż niebieskie spodnie”. Jeśli maluch może dotknąć danej rzeczy, zobaczyć ją i usłyszeć (najlepiej wielokrotnie), zauważa związek pomiędzy słowami, koncepcjami i przedmiotami.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt2cf4b58e0b9d5b60/6470e9c78429a0c6cf8c54f6/SmSt_Article05_1790x1023px_photo5_E4EFAB.jpg)
5. Chwal swojego małego gadułę.
Pozytywna motywacja to podstawa. Utwierdzaj malucha w przekonaniu, że świetnie sobie radzi, chwaląc go i motywując za każdym razem, gdy nazywa przedmioty i prawidłowo używa słów.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/bltf5bb3b53fd8e5d15/6470e9c7ff56074719dbdc41/SmSt_Article05_1790x1023px_photo6_E4EFAB.jpg)
6. Utrzymuj rozmowę.
Pokazuj dziecku, jak prowadzić rozmowę: zadawaj pytania i czekaj na odpowiedzi, którymi są gaworzenie lub jednowyrazowe wypowiedzi, a potem reaguj na nie. Mów do dziecka o wszystkim, co je zainteresuje (na przykład jeśli dziecko wskazuje jakąś osobę, możesz powiedzieć „To jest człowiek, pomachajmy mu na dzień dobry”.).
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt900771be972542bc/6470e9c7af1a6874b6460b91/SmSt_Article05_1790x1023px_photo7_E4EFAB.jpg)
7. Pokazuj maluchowi, jak się mówi.
Niech dziecko patrzy na Ciebie, kiedy mówisz – starannie układaj usta, wymawiając słowa. Dzięki temu maluch zacznie naśladować fizyczne aspekty mówienia na podstawie tego, co widzi i słyszy.
Dlaczego moje dziecko jeszcze nie mówi?
Twojemu szkrabowi nie spieszy się z pierwszymi słowami? Wiem, że czasem może to być niepokojące, ale pamiętaj, że każde dziecko jest inne i rozwija umiejętności komunikacyjne we własnym tempie – takim, które jest dla niego odpowiednie. Nawet jeśli maluch jeszcze nie mówi, słucha i chłonie wzorce mowy z otoczenia.
Najprawdopodobniej uczy się też form komunikacji niewerbalnej, takich jak patrzenie na interesujące je przedmioty, sięganie po nie i wskazywanie ich. Rozumie też, co mówisz, jeszcze zanim nauczy się odpowiadać słowami.
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt47c4ead211bb55e4/62158087d4d6d062eec34b67/ag-divider-white.jpg)
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt19d5903377e30475/645e6f307cd325334fcecdd0/WaveBabyGreen_Smilestones_1918x266px.jpg)
Harmonogram rozwoju umiejętności językowych: jak i kiedy dzieci zaczynają mówić
Dorosłym może się wydawać, że mówienie to nic nadzwyczajnego: otwieramy usta i myśli same z nich wyskakują (z różnym skutkiem). W rzeczywistości jednak nie jest to wcale takie proste. Najpierw niemowlęta muszą poznać unikalny zestaw dźwięków, które tworzą słowo. Następnie muszą zrozumieć związek między dźwiękami danego słowa a jego znaczeniem. Następnie muszą skoordynować działanie strun głosowych, ust i języka, aby wytworzyć prawidłowe dźwięki i móc wypowiedzieć słowo, które mają na myśli.
Nic więc dziwnego, że dziecko potrzebuje trochę czasu, by nauczyć się mówić. Zanim wypowie to wyczekiwane pierwsze słowo, jeszcze w pierwszym roku życia wykształca mnóstwo innych ważnych umiejętności komunikacyjnych.
Rozwój umiejętności komunikacyjnych i językowych u niemowląt: 0–12 miesięcy
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
0–3 miesiące
- Słucha i reaguje, milknąc, uśmiechając się lub gaworząc, gdy padnie jego imię.
- Wokalizuje zadowolenie śmiechem, chichotaniem i piszczeniem.
- Wokalizuje niezadowolenie pomrukami i płaczem.
- Może zacząć gaworzyć – zaczyna rozumieć, jak działają dźwięki.
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
3–6 miesięcy
- Unosi rączki, sygnalizując, że chce zostać wzięte na ręce.
- Zwraca się w kierunku dźwięku, gdy słyszy swoje imię.
- Gaworzy, powtarzając te same ciągi sylab, np. „baba-baba”.
- Może zacząć naśladować rytm i intonację wypowiadanych w jego otoczeniu słów.
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
6–9 miesięcy
- Wskazuje interesujące/właściwe przedmioty lub osoby.
- Może łączyć dźwięki słów z ich znaczeniami (np. mówi „ba”, mając na myśli swoją butelkę).
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
9–12 miesięcy
- Mówi „mama” lub „tata”, gdy rodzic wchodzi do pokoju.
- Naśladuje dorosłych i macha w odpowiedzi.
- Inicjuje zabawę „a kuku”, chowając buzię za kocykiem.
- Odpowiada „tak” i „nie” na proste pytania.
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt2afd61e3c6a02f6a/645bd3c7c796953fe5e273bf/fp-smilestones-divider-1920x26-ADCE00.jpg)
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt19d5903377e30475/645e6f307cd325334fcecdd0/WaveBabyGreen_Smilestones_1918x266px.jpg)
Ile słów powinno znać dziecko w wieku roku, 18 miesięcy, 2 lat?
Gdy Twój szkrab opanuje kilka pierwszych słów, jego rozwój językowy może błyskawicznie nabrać tempa. Gaworzenie zmieni się we wskazywanie i nazywanie przedmiotów. W wieku od 18 do 24 miesięcy maluch może wejść na etap „słowotoku”, poszerzając swój zasób słownictwa w zadziwiającym tempie. W okolicach drugich urodzin zwykle dzieci potrafią już łączyć dwa słowa (np. „mama auto”).
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt19d5903377e30475/645e6f307cd325334fcecdd0/WaveBabyGreen_Smilestones_1918x266px.jpg)
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt47c4ead211bb55e4/62158087d4d6d062eec34b67/ag-divider-white.jpg)
![](https://images.mattel.net/image/upload/w_{width},c_scale/shop-contentstack/blt396cd76499d88df3/6463ec1a0227873dfd2d8347/smilestones-parent-check-in-959x75_M.jpg)
Zadbaj o siebie
Jak Ci idą pogaduszki z maluchem?
Jeśli nie jest jeszcze zbyt rozmowny, uzbrój się w cierpliwość. Gdy już załapie, o co w tym całym mówieniu chodzi, będzie nadawać bez końca!
Pamiętam, jak mój syn miał problemy z mówieniem. Czasem komunikował się ze mną jedynie za pomocą gestów i prostych dźwięków. W wieku dwóch lat nadal ciężko mu było się ze mną porozumieć. Martwiłam się, więc zaczęłam pytać o radę znajomych i współpracowników, próbując ustalić, co powinnam dalej zrobić (naprawdę trzeba wielu ludzi, by wychować dziecko!).
Teraz mój syn ma prawie 5 lat i mówi CAŁY CZAS. To cudowne słyszeć, jak przez cały dzień zadaje miliony pytań. Każde dziecko dociera do kolejnych etapów rozwojowych własną drogą, dlatego śmiało świętuj każdy nowy dźwięk i każde nowe słowo, jakiego nauczy się Twój brzdąc. Liczy się każdy krok naprzód.
![](https://images.contentstack.io/v3/assets/blt485dfa12bf05dba5/blt58f35f8a7c4c8cc4/650f6987a5f15ddcb2fc5f2d/fp-smilestones-brand-stamp-505x209_PL.jpg)
Z uśmiechem witaj każdy etap rozwoju dziecka
Powitaj radośniejsze rodzicielstwo. Jesteśmy tu, aby pomóc Ci w świętowaniu małych wielkich osiągnięć, odrzuceniu tego, co „powinno” się robić, i kultywowaniu pozytywnego nastawienia. Jesteśmy na to gotowi, bo mamy za sobą ponad 90 lat wspierania rodzin i w tym czasie zdążyliśmy nauczyć się, że rozwój przychodzi naturalnie, gdy kierunek wyznacza zabawa.
Dowiedz się więcej